Met het einde van de winter begint het groeiseizoen en daarmee wordt het onderwerp vegetatiebeheer opnieuw belangrijk.

Vegetatiebeheer bij zonneparken is niet alleen een centraal aspect voor een langdurige en efficiënte werking van een zonnepark, maar dient ook ter bescherming van het milieu. Een gericht onderhoud van de parken draagt niet alleen bij tot een optimale stroomproductie, maar bevordert ook de biodiversiteit en creëert zo ecologische meerwaarde.

Doelstellingen van vegetatiebeheer

Een doordacht vegetatiebeheer dient in de eerste plaats om een efficiënte stroomproductie onder optimale omstandigheden te garanderen. Dit gebeurt vooral door schaduwvorming op de zonnepanelen te voorkomen, aangezien zelfs geringe schaduw niet alleen de prestaties van de installatie aanzienlijk kan beïnvloeden, maar ook de PV-panelen kan beschadigen. Tegelijkertijd beschermt een gericht onderhoud van de vegetatie de technische componenten van de PV-installatie, zoals kabels en omvormers, tegen mogelijke schade. Naast deze functionele aspecten biedt vegetatiebeheer ook ecologische kansen: door de bevordering van de biodiversiteit kunnen zonneparken een waardevolle leefomgeving voor insecten, andere dieren en planten creëren en zo een positieve bijdrage leveren aan het milieu.

Uitdagingen bij vegetatiebeheer

Zonder regelmatig onderhoud kan de vegetatie bij een zonnepark een probleem worden. Woekerende planten kunnen niet alleen zonnepanelen overschaduwen en zo de energieproductie aanzienlijk verminderen, ze kunnen ook corrosie van de constructie en componenten bevorderen. In hete zomermaanden bestaat het risico dat ongecontroleerde begroeiing mechanische schade veroorzaakt of leidt tot oververhitting van bijvoorbeeld stringomvormers. Een andere uitdaging is het verhoogde brandrisico, vooral in hete zomermaanden, wanneer hoge vegetatie verdroogt en licht ontvlambaar wordt.

Methoden voor vegetatiebeheersing

Om deze uitdagingen het hoofd te bieden, zijn er verschillende methoden voor vegetatiebeheersing beschikbaar:

• Een mogelijkheid is het gericht aanplanten van laagblijvende planten of wilde bloemen, die ongewenste begroeiing onderdrukken en tegelijkertijd leefgebieden voor insecten creëren.
• Een andere mogelijkheid is mechanisch onderhoud, bijvoorbeeld door regelmatig te maaien of mulchen, om de groei van de planten onder controle te houden.
• Een bijzonder duurzame methode is begrazing door schapen of geiten, die als ‘natuurlijke grasmaaiers’ de vegetatie op natuurlijke wijze kort houden zonder de bodem te verdichten en CO2 te produceren.
• Het gebruik van chemische herbiciden of pesticiden wordt daarentegen afgeraden, omdat dit in strijd is met de ecologische principes van hernieuwbare energie. Bovendien zijn dergelijke middelen vanwege milieuregels meestal niet of slechts beperkt toegestaan.

Ecologische voordelen van duurzaam vegetatiebeheer

Milieuvriendelijk vegetatiebeheer biedt tal van ecologische voordelen. Het gericht bevorderen van wilde planten kan leefgebieden voor insecten, bijen en andere bestuivers creëren en zo actief bijdragen aan de bescherming van soorten. Ook de bodemkwaliteit profiteert van aangepaste vegetatie, omdat deze erosie vermindert en de waterretentie verbetert. Zo dragen zonneparken met duurzaam vegetatiebeheer niet alleen bij aan klimaatvriendelijke energieopwekking, maar ook aan de stabilisatie en regeneratie van natuurlijke ecosystemen. De zonnepanelen bieden fauna en flora bovendien natuurlijke bescherming, zodat ook gevoelige planten daar beschermd tegen neerslag kunnen groeien.

Aanbevelingen voor ‘best practices’

Om het vegetatiebeheer efficiënt en duurzaam te maken, is het raadzaam om de terreinen regelmatig te inspecteren en tijdig te reageren op mogelijke problemen. In de praktijk is een combinatie van verschillende maatregelen bewezen, bijvoorbeeld het combineren van begrazing en gerichte beplanting om een optimale balans tussen technische efficiëntie en ecologisch nut te bereiken. Daarbij moet altijd rekening worden gehouden met de regionale en klimatologische omstandigheden, zodat de toegepaste methoden kunnen worden aangepast aan de specifieke eisen van de locatie.

Vegetatiebeheer in het voorjaar – relatie met ProfiNRG

ProfiNRG kiest voor een individuele aanpak, waarbij verschillende methoden worden gecombineerd om een optimaal onderhoud van zonneparken te garanderen. Door vroegtijdige planning en gerichte maatregelen kan worden gewaarborgd dat de vegetatie in harmonie is met de energieproductie en zowel economische als ecologische voordelen worden behaald. Paul Verhage, directeur O&M bij ProfiNRG en daarmee ook verantwoordelijk voor vegetatiebeheer, werkt al vele jaren aan de ontwikkeling van kennis over biodiversiteit in zonneparken en heeft principes voor vegetatiebeheer ontwikkeld. Hij legt uit: “Een natuurlijke en voor de locatie typische ontwikkeling van flora en fauna vormt de gezonde basis voor duurzaam vegetatiebeheer. We stimuleren alleen wat er van nature op de locatie zou voorkomen. Het is voldoende als we als exploitant van de installatie bijvoorbeeld de kwaliteit van de bodem beïnvloeden door gericht humus toe te voegen, om zo ook de voor de locatie typische vegetatie te beïnvloeden. De rest doet de natuur. Duurzame vegetatie is cruciaal voor een veerkrachtige, biodiverse begroeiing. De omstandigheden zijn voor elke locatie anders. Het vegetatiebeheer moet dan ook op maat worden gemaakt.